Еңбекті қорғауды басқару жүйесі

Сипаттама: Курс заманауи өндіріс жағдайында еңбекті қорғауды басқаруды ұйымдастыру бойынша стандарттарды, халықаралық және мемлекеттік нормативтерді қарастырады. Қауіпсіздік мәселелерін шешу, нақты өндірістік жағдайларда еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету тәуекелдерін азайту және жою мәселелері оқып үйретіледі. Нәтижесінде студент өндірісте қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін басқару процесін іс жүзінде қалай ұйымдастыру туралы білім алады.

Кредиттер саны: 6

Пререквизиты:

• Инженерлік білім беруге кіріспе

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	30
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	90
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• "Еңбекті қорғауды басқару жүйелері" пәнінің мақсаты - студенттерді барлық өндіріс қызметкерлері үшін салауатты және қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау біліміне теориялық және практикалық дайындау, міндеттерді жоспарлау және іске асыру жолымен: - еңбекті қорғау бойынша ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар, еңбекті қорғау саласындағы жұмыстарды ұйымдастыру және үйлестіру; - еңбекті қорғау және ҚОТС жұмыс істеу жағдайын есепке алу және талдау; - еңбекті қорғау жағдайын және ҚОТС жұмыс істеуін бақылау; - еңбекті қорғауды жетілдіру бойынша жұмысты ынталандыру

Міндет

• - адамның еңбек қызметі мен демалыс аймақтарында қалыпты жағдай жасау; -жұмыс істеушілерді еңбек қауіпсіздігін оқыту және еңбекті қорғау мәселелерін насихаттау; өндірістік жабдықтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету; өндірістік процестердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету; ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету; санитарлық-гигиеналық еңбек жағдайларын қалыпқа келтіру; жұмыс істеушілерді жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз ету; жұмыс істеушілерді еңбек пен демалудың оңтайлы режимдерін қамтамасыз ету; жұмыс істеушілерге емдеу-профилактикалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру; жұмыс істеушілерге санитарлық-тұрмыстық қызмет көрсетуді ұйымдастыру.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Адамның өндірістік ортамен және қызметтің ұтымды жағдайларымен өзара әрекеттесу негіздері.
• Өндірістік объектілердің жұмыс істеуінің тұрақтылығын зерттеу әдістері.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Еңбек қауіпсіздігі жағдайларын анықтау және талдау, өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік ауруларды болжау және алдын алу әдістерін меңгеру.
• Мемлекеттік нормативтік-құқықтық база негізінде нормативтік-техникалық құжаттаманы әзірлеу, еңбекті қорғауды басқару жүйесі қағидаттарын әзірлеу және енгізу.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Жұмысшылар мен қызметкерлерді, сондай-ақ кәсіпорындардың өндірістік қызметін инженерлік қорғаудың негіздерін білу.
• Өндірістік объектілер мен техникалық құралдар мен технологиялық процестердің тұрақтылығын арттырудың құралдары мен әдістері.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби жүзеге асыру және қоршаған орта мониторингі саласындағы әдістер мен бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысу
• Өндірісте авариялық жағдайлардың туындау тәуекелдерін талдау, болжау және азайту.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Мамандардың еңбекті қорғауды басқару жүйесінде құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, техникалық, гигиеналық және ұйымдастырушылық іс-шараларды әзірлеуге және орындауға қажеттілігінің болуы.
• Еңбекті қорғауды басқару жүйесін қалыптастыру, жоспарлау және әзірлеу саласындағы білімді жетілдіру.

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді:

- интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: атқарушы (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу);

- берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру;

- ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар);

- іздеу-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі);

- оқу міндеттерін шешу.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе
• Еңбекті қорғауды басқару жүйесіндегі негізгі заңнамалық актілер мен нормативтік құжаттар
• OHSAS 18001, ISO 9001-16 ережелеріне, еңбек туралы заңнамалық актілермен, ҚР Үкіметінің, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің қаулылары мен өкімдеріне сәйкес еңбекті қорғауды басқару жүйесі
• Жүйені бекіту тәртібі және ЕҚБЖ енгізу кезіндегі құжаттама
• Қолданыстағы басқару жүйесі ережелерінің элементтері
• Еңбекті қорғау жөніндегі мемлекеттік қадағалау, ведомстволық және қоғамдық бақылау органдары
• Еңбекті қорғауды басқару жүйесінде қадағалау және бақылау қызметін ұйымдастыру
• Кәсіпорындардың әкімшілік-техникалық персоналының қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету жөніндегі міндеттері
• Еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды жоспарлау және қаржыландыру
• Әкімшілік пен кәсіпорынның кәсіподақ комитеті (қызметкерлер өкілдері) арасындағы ұжымдық шарт
• Еңбек туралы заңдарды, еңбекті қорғау жөніндегі ережелер мен нұсқаулықтарды бұзғаны үшін жауапкершілік
• Еңбек қауіпсіздігін арттыру және еңбекті қорғау бойынша қызметкерлерді ынталандыру
• Жарақаттану және кәсіптік аурулар туралы түсінік, олардың себептері
• Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тексеру, ресімдеу және тіркеу
• Еңбекті қорғау жағдайын бағалау критерийлері және оны насихаттау

Негізгі әдебиет

• 1. ISO 45001:2018 «Системы менеджмента охраны здоровья и безопасности труда» 2. Трудовой Кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК 3. Стандарт СТ РК 12.0.002-2023. «Система управления охраной труда в организациях. Руководство по оценке и управлению рисками». 4. Стандарт СТ РК 12.0.003-2010. «Система управления охраной труда в организациях. Общие требования по разработке, применению, оценке и совершенствованию» 5. Критерии оценки степени риска за соблюдением трудового законодательства Республики Казахстан. Совместный приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 октября 2018 года № 473 и Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 октября 2018 года № 43. 6. Стандарт СТ РК 12.0.005-2016 «Система управления охраной труда в организациях. Организация проверки (аудита)» 7. Правила обязательной периодической аттестации производственных объектов по условиям труда. Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1057. 8. Об утверждении норм выдачи работникам молока или равноценных пищевых продуктов, лечебно-профилактического питания. Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1056. 9. Правила разработки, утверждения и пересмотра инструкции по безопасности и охране труда работодателем. Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 30 ноября 2015 года № 927. 10. Ж.К.Аманжолов, Н.Х. Шарипов Охрана труда и промышленная безопасность: Учебник для вузов/ Ж.К.Аманжолов, Н.Х. Шарипов; Карагандинский государственный технический университет.- Караганда: Изд-во КарГТУ, 2014.- 357 с. 11.В.С. Сердюк и др. Формирование и развитие управлением охраной труда: Учебное пособие.- Омск; Изд-во ОмГТУ,2016 12.Безопасность и охрана труда в РК. Сборник нормативных актов. Правила требования. Типовые инструкции; Алматы: Lem , 2017 13. Охрана труда и техника безопасности в строительстве (СНИП РК 1.03-05-2011); Алматы: Lem , 2016 14.Дурановская Г.П. «Безопасность и охрана труда. Трудовое законодательство: комментарии, вопросы и ответы»; Алматы: Lem , 2017 15.Аманжолов Ж. , Охрана труда и техника безопасности; Астана : Фолиант,2011 16. Арустамов Э.А. Безопасность жизнедеятельности:Учебник для студентов высшего профессионального заведения-М.: Академия, 2017 17. Аипов А.К., Охрана труда и безопасность жизнедеятельности; Учебное пособие,-Астана: Каз.УЭФМТ, 2013

Қосымша әдебиеттер

• 1. Карауш, С. А. История охраны труда в России [текст] : учеб. посо-бие / С. А. Карауш, О. О. Герасимова. – Изд. 2-е, перераб. и доп. – Томск : Изд-во Том. гос. архит.-строит. ун-та, 2013. – 182 с. 2. Давыдов, В. Г. Система управления охраной труда на машино-строительном предприятии / В. Г. Давыдов, А. П. Кузьмин. – М. : Маши-ностроение, 1989. – 160 с. 3. Вайнштейн, Ю. В. Разработка методов построения комплексов многомерных моделей для задач здравоохранения на базе OLAP-техно-логии : дис. … канд. техн. наук / Ю. В. Вайнштейн. – Красноярск, 2004. – 143 с. 4. Сердюк, В. С. Совершенствование информационного обеспечения условий и охраны труда: организационно-экономические аспекты : моно-графия / В. С. Сердюк, И. С. Крысов, В. Ф. Потуданская. – М. : Экономи-ка, 2013. – 196 с. 5. Алимов, Н. П. Введение в экономическое прогнозирование в охра-не труда / Н. П. Алимов, А. С. Князев, В. Н. Шлыков. – М. : Изд-во ВЦОТ, 2003. – 55 с. 6. Ефремова, О. С. Система управления охраной труда в организаци-ях / О. С. Ефремова. – М. : Альфа-Пресс, 2009. – 160 с. 7. Какаулин, С. П. Экономика безопасности труда / С. П. Какаулин. –М. : Альфа-Пресс, 2007. – 192 с.