BR21882257 «Тұрақты даму мақсаттарын іске асыру контекстінде инженерлік білім берудің ұлттық моделін құру»

Оқытушылық-профессорлық құрам

Оқытушылық-профессорлық құрам

Оқытушылық-профессорлық құрам

ORCID ID: 0000-0002-3223-9310
Researcher ID: HCI-4478-2022

Оқытушылық-профессорлық құрам

Оқытушылық-профессорлық құрам

ORCID 0000-0001-8509-3688, Scopus Author ID 55682792800

Оқытушылық-профессорлық құрам

Оқытушылық-профессорлық құрам

2023 жыл

Аумақтық дамудың теңгерімділігін анықтау мақсатында Қазақстан өңірлерінің әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштеріне талдау жасалды. Қазіргі заманғы инженердің құзыреттер кешенін қалыптастыруды қамтамасыз ете алатын қажетті тұтастықты қамтамасыз ету үшін заманауи инженерлік білім берудің тұжырымдамалары жүйеленген. Инженерлік білім берудің беделді ұйымдарының қолданыстағы стандарттары мен озық тәжірибелеріне шолу жасалды. Инженерлік бейіндегі оқытушыларды даярлау үшін шетелдік және отандық тәжірибе жинақталды. Инженерлік білім берудің ұлттық моделінің цифрлық платформасының архитектурасы жобаланған.

ҚР ҒЖБССҚК ұсынылған отандық журналда 1 мақала жарияланды. Ye.M. Fedkin, S.S. Smailova, S.K. Kumargazhanova, Zh.T. Konurbayeva, M.F. Yussubaliyeva. Digital platform architecture for engineering education model // BULLETIN D. Serikbayev of EKTU. – 2023. – №4.- P. 393-399. DOI 10.51885/ 1561-4212_2023_4_393.

Қазақстан Республикасында және Шығыс Қазақстан облысында (ШҚО) экономика, өнеркәсіп және оның қосалқы салаларындағы құрылымдық өзгерістерге баға берілді. Аймақтың еңбек нарығының талаптарын ескере отырып, алдағы жылдарға арналған кадрларды дайындау және олардың біліктілігін арттыру стратегиясы әзірленді. Инженерлік білім берудің пилоттық стандарттары жасалды. Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ базасында жаңа білім беру технологияларының пилоттық жобасы әзірленді. Инженерлік кадрларды сертификаттау критерийлерін бағалаудың бейімделген жүйесі жасалды. Кәсіби қайта даярлау және біліктілікті арттыру бағдарламасы құрылды. Шетелдік және қазақстандық стандарттарға негізделген инженерлік білім беруді аккредитациялау тұжырымдамасы әзірленді. Ұлттық инженерлік білім беру моделі үшін цифрлық платформаның тестілеуі жүргізілді.

SCOPUS базасына енгізілген (процентиль – 78) рецензияланған журналда бір мақала жарияланды:
1. Aliya Turegeldinova, Bakytzhan Amralinova, Máté Miklós Fodor, Rakhmetullina Saule, Konurbayeva Zhadyra and Kiizbayeva Zhadyra. «STEM and the Creative and Cultural Industries: the 4 'I's keeping engineers from the CCIs» в журнале  “Frontiers in communication” Journal, Q1, H-index 25. Volume 9 - 2024 https://doi.org/10.3389/fcomm.2024.1507039.

Қазақстан Республикасы БҒМ Ұлттық ғылыми кеңесі ұсынған отандық журналдарда алты мақала:
1. Kiizbayeva Zh., Turegeldinova A., Amralinova B., Nurgaliyeva Zh. Emotional well-being as a key success factor for sustainable development of education. Вестник КазУЭФМТ, №2(55), 2024, с. 268-273. DOI 10.52260/2304-7216.2024.2(55).34.
2. Smailova S., Voronenko M. , Lytvynenko V. ., Kumargazhanova S., Blinaeva E., Tlebaldinova A. Application of bayesian networks to determine the impact of higher education on economic development. Вестник ВКТУ им.Д.Серикбаева, №3, 2024, с. 188-199. DOI: 10.51885/1561-4212_2024_3_188.
3. Денисова О.К., Конурбаева Ж.Т, Козлова М.В, Суйеубаева С.Н., Самусенко Е.А. Роль высшего образования в преодолении территориальных неравенств и обеспечении социально-экономической устойчивости регионов Казахстана. Вестник Торайгыров университета, №3, 2024, с. 105-119. DOI: 10.48081/KOMV9980.
4. Rakhmetullina S., Konurbayeva Zh., Surova D., Sizov M. Third mission of the university: vision, structure, experience. Высшая школа Казахстана, №4(48), 2024, с. 67-80. DOI:10.59787/2413-5488-2024-48-4-67-80.
5. Саркамбаева Ш.Г., Зыкова Н.М., Турегельдинова А.Ж., Тансыкбаева Г.О. Актуальность казахстанского инженерного образования и его интеграция в мировое образовательное пространство. Вестник КазУЭФМТ. №3 (56), 2024, с. 249-257. DOI 10.52260/2304-7216.2024.3(56).27.
6. Voronenko M., Lytvynenko V., Smailova S., Kumargazhanova S. Development of bayesian network`s dynamic models: моногр.- Усть-Каменогорск: ВКТУ, 2024. – 126 с. ISBN 978-601-208-858-8.

Өңірлік даму қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін өңірлерге тірек университеттер белсенділігінің бағытына ықпал етуге мүмкіндік беру мақсатында білім және ғылым жүйесін заңнамалық және қаржылық қолдау тетіктері айқындалды. Инженерлік білім беру стандарттарының тұсаукесері және жариялануы өткізілді. Пилоттық тестілеу барысында алынған пікірлер негізінде инженерлік білім беру стандарттары пысықталды. Стандарттар мониторингін жүзеге асыру әдістемесі әзірленді. Инженерлік кадрлар мен инженерлік бағыттардың оқытушылары үшін біліктілікті арттыру, даярлау және қайта даярлау орталығының тұжырымдамасы әзірленді, ол инженерлік бейіндегі оқытушылар қолданатын жаңа білім беру технологияларын да, цифрлық инновацияларды да тиімді бағалауға мүмкіндік береді. Білім алушының дайындық деңгейін, кәсіби мүдделері мен мансаптық мақсаттарын ескеретін дербестендірілген оқытуға негізделген инженерлік педагогика тұрғысынан білім алушылардың жеке траекторияларын қалыптастыруға тәсіл әзірленді. Арнайы студенттік зертхана – EKTU CDIO Fab Lab құрылды, оның негізгі мақсаты инженерлік кадрларды сәтті сертификаттау критерийлеріне сәйкес келетін құзыреттерді дамыту болып табылады. «Қазақстан инженерлері» Альянсы Жарғысының жобасы әзірленді. Қазақстан өңірлерінің озық қажеттіліктерін ескере отырып инженерлік білім берудегі жаңа және трансформацияланатын кәсіптер Атласын жаңарту әдістемесі әзірленді және негізделді. Үздіксіз білім беру контекстінде инженерлік және инженерлік-педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттырудың ұлттық стратегиясының құрылымы мен негізгі ережелері анықталды. Аймақтық даму мен жоғары білім көрсеткіштерінің тәуелділігін анықтау үшін Кобб-Дуглас негізіндегі моделі қолданылды. ТжКБ және ЖООКБҰ үшін Қазақстан Республикасының инженерлік білім берудің өтпелі стандартының тетігі әзірленді. Оқытушылардың инновациялық кәсіби-педагогикалық қызметке дайындығын бағалау құралдарын сынақтан өткізу және жақсарту бойынша жұмыс жалғасуда. Инженерлік бейіндегі оқытушыларды даярлау және қайта даярлау бойынша әзірленген шараларды пилоттық енгізу үшін іске асыру тетігі, жаңа білім беру технологиялары бар курстардың тиімділігін бағалау критерийлері айқындалды. Цифрлық платформаның дерекқорын толтыру, пайдаланушыларды жүйеге қосу, өнеркәсіптік пайдалану кезеңіндегі қателерді анықтау және оларды түзету жүргізілді. Ұлттық стандарттарды ABET талаптарына бейімдеу алгоритмі және Қазақстанды Вашингтон, Сидней және Дублин аккордтарына енгізу механизмі әзірленді. Кәсіби сертификаттау орталығы туралы Ереже әзірленді. Д. Серікбаев атындағы ШҚТУ Лу Бань шеберханасының базасында инженерлік біліктілікті сертификаттау орталығын құру бойынша пилоттық жобаға жұмыстар жүргізілді.

SCOPUS базасына кіретін рецензияланатын журналда екі мақала жарияланды:
1. Assel Sadenova, Oxana Denissova, Marina Kozlova, Saule Rakhimova, Arkadiusz Gola, Saltanat Suiebayeva «Structural equation modeling (SEM) in Jamovi: An example of analyzing the impact of factors on enterprise innovation activity» Applied Computer Science 2025, vol. 21, no. 1, pp. 97–110 https://doi.org/10.35784/acs_7037 (процентиль 47).
2. Oxana Denissova, Zhadyra Konurbayeva, Monika Kulisz, Madina Yussubaliyeva, Saltanat Suiebayeva Measuring the Digital Economy in Kazakhstan: From Global Indices to a Contextual Composite Index (IDED) Economies 2025, 13(8), 225; https://doi.org/10.3390/economies13080225 (процентиль 80).

және отандық журналдарда ұсынылған алты мақала КОКСНВО РК:
1. Конурбаева Ж.Т., Суйеубаева С.Н., Рахимбердинова М.У. Преодоление барьеров на пути к Индустрии 4.0: Технологическая готовность и кадровые вызовы в горно-металлургической отрасли Казахстана. Вестник КазУЭФМТ №3(56) 2024 DOI 10.52260/2304-7216.2024.3(56).33.
2. Тлебалдинова А.С., Смаилова С.С., Кумаргажанова С.К. Роль высшего образования в экономическом развитии: обзор факторов и подходов моделирования. Вестник КазНПУ им. Абая №4(84), 2024 https://doi.org/10.51889/2959-5762.2024.84.4.001.
3. Сизов М., Конурбаева Ж.Т., Смаилова С.С., Кумаргажанова С.К. Современное инженерное образование: модели и тренды. Вестник Торайгыров университета №4, 2024  https://doi.org/10.48081/NFDS1683.
4. Байгереев С., Машекенова А. Прикладная компьютерная модель для вычисления параметров сертификата профессионального инженера в сфере машиностроения. Вестник ВКТУ им.Д.Серикбаева №4, 2024 DOI: 10.51885/1561-4212_2024_4_5.
5. М. U. Rakhimberdinova,  Zh. T. Konurbayeva, A. H. Mashekenova Economic aspects of integration of technical and vocational education standards in the training of engineering staff/  Central Asian  Economic Review 2025  Volume 1 No. 160 pp.89-100 DOI: https://doi.org/10.52821/2789-4401-2025-1-89-100.
6. Zykova N., Mendykulova G., Amralinova B., Sarkambayeva Sh. Comparative analysis of current approaches to advanced training of engineering faculty. ВЕСТНИК КазНПУ имени Абая, серия «Педагогические науки», №2(86), 2025 г.    https://doi.org/10.51889/2959-5762.2025.86.2.019