ҚОҚ және еңбекті қорғау дамуының негізгі бағыттары

Сипаттама: Пән студенттерге еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қоршаған ортаға теріс әсерді азайту бойынша заманауи тәсілдерді жүйелі түсінуді қалыптастырады. Оқыту барысында кәсіби қауіп-қатерлер мен экологиялық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық және техникалық шаралар, тұрақты даму принциптері, экологиялық таза технологияларды енгізу және өндірістегі қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыру мәселелері қарастырылады. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету, экологиялық тұрақтылық және өндірістік нысандардағы тәуекелдерді басқару салаларында білім мен практикалық дағдыларға ие болады.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Еңбекті қорғауды басқару жүйесі

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• Пәннің мақсаты - студенттерде еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау саласындағы заманауи үрдістер мен басымдықтар туралы кешенді түсінік қалыптастыру. Оқыту өндірістік және экологиялық тәуекелдерді анықтау, бағалау және азайту дағдыларын дамытуға бағытталған. Сондай-ақ, тәртіп кәсіпорындардағы қауіпсіздік пен Тұрақты даму мәселелеріне жауапкершілікпен қарауды қалыптастыруға ықпал етеді.

Міндет

• "Еңбекті қорғау мен қоршаған ортаны қорғауды дамытудың негізгі бағыттары (ҚОҚ)" пәні студенттерде еңбек қауіпсіздігі мен экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етудің заманауи тәсілдері туралы жүйелі түсінік қалыптастыруға бағытталған. Негізгі міндеттер нормативтік-құқықтық базаны, кәсіби тәуекелдерді бағалау және басқару әдістерін зерделеу, сондай-ақ қызметкерлер мен қоршаған ортаға теріс әсерді азайту жөніндегі іс-шараларды жобалау дағдыларын дамыту болып табылады. Сонымен қатар, пән болашақ мамандардың экологиялық және өндірістік жауапкершілігін қалыптастыруға ықпал етеді.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Пәнді оқу нәтижесінде студент еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау саласындағы негізгі нормативтік актілер мен халықаралық стандарттарды білуі керек. Ол өндірістік тәуекелдерді бағалау мен басқарудың заманауи әдістерін, сондай-ақ кәсіпорында экологиялық қауіпсіз технологияларды енгізу принциптерін түсінуі керек. Студент сонымен қатар жұмысшылар мен қоршаған ортаның тұрақты дамуы мен денсаулығын сақтау үшін еңбекті қорғау мен экологиялық қауіпсіздікті біріктірудің маңыздылығын түсінеді.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Пәнді оқу нәтижесінде студент кәсіби тәуекелдерді азайту жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және енгізу кезінде еңбекті және қоршаған ортаны қорғаудың нормативтік талаптары мен стандарттарын қолдана алады. Ол экологиялық және санитарлық-гигиеналық қатерлерді анықтау мақсатында өндірістік процестерді талдай алады және оларды жою бойынша ұсыныстар жасай алады. Сонымен қатар, студент тұрақты және қауіпсіз өндірісті қамтамасыз ету үшін кәсіпорында еңбекті қорғау және экологиялық қауіпсіздікті басқару жүйелерін құруға қатыса алады.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Еңбекті қорғау және қоршаған орта қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысты нормативтік-техникалық және санитарлық-гигиеналық құжаттарды меңгеру. Жұмысшылар мен тұрғындар денсаулығын қорғауға байланысты нормативтік-техникалық мәселелер туралы түсініктері болу.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Өндірістік ортада жұмысшылардың және қоршаған ортада тұрғындар қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби атқару және гигиеналық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында әдістемелер мен бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруға қатысу

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Еңбекті қорғау және қоршаған орта қауіпсіздігін қамтамасыз ету кезінде қолданылатын сызбалар, құралдар, аспаптар және жүйелерді әзірлеу және жобалау әдістемесіндегі білімді, біліктілікті жетілдіру.

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді: - слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; мотивациялық сөйлеу; - берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру; - ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар); - іздестіру-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі); - зертханалық жұмыстарды орындау.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе
• Еңбекті қорғау және ҚОҚ жөніндегі негізгі заңнамалық және нормативтік құжаттар
• Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының мәдениеті
• Қауіпсіздікті жақсарту бойынша жүйелі жұмыс
• Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жоспарлау, әзірлеу және қаржыландыру
• Жұмыскерлер мен жұмыс берушінің еңбекті және қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтары мен міндеттері
• Өндірістік жарақаттануды талдаудың себептері мен әдістері
• Оқиғаларды тергеу және жазатайым оқиғаларды есепке алу
• Өндірісті кешенді автоматтандыру кезінде еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау ерекшеліктері
• Өндірістік үй-жайлардың метеорологиялық жағдайлары және олардың өзгеруіне әсер ету факторларын басқарудың қазіргі заманғы бағыттары
• Зиянды заттардың жұмысшыларға әсерін азайтудың заманауи әдістері
• Өндірістік шаң
• Автоматтандырылған және роботты өрт сөндіру жүйелері
• Жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын әзірлеудің заманауи бағыттары
• Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау саласында IT-технологияларды (талдау, есептеу, қадағалау, басқару) , жасанды интеллект және пилотсыз аппараттарды қолдану қоршаған орта

Негізгі әдебиет

• 1. Закон Республики Казахстан «Конституция Республики Казахстан» 2. Трудовой Кодекс РК от 2015г, с изм. на 01.01. 2019 3. Закон Республики Казахстан «О гражданской защите» ,2014 4. Безопасность и охрана труда в РК. Сборник нормативных актов. Правила требования. Типовые инструкции; Алматы: Lem , 2017 5. Охрана труда и техника безопасности в строительстве (СНИП РК 1.03-05-2011); Алматы: Lem , 2016 6. Дурановская Г.П. «Безопасность и охрана труда. Трудовое законодательство: комментарии, вопросы и ответы»; Алматы: Lem , 2017 7.Еңбек қорғау: оқу құралы / Н. Жаданов , Н. Құдайбергенов , Д. Есахаева ж.б.- 3-ші бас., толықт., өңд.- Астана: Фолиант, 2017.- 208 б.- (Кәсіптік білім). 8. Аманжолов Ж.К. А61 Еңбекті қорғау және өндірістік қауіпсіздік: ЖОО арналған оқулық/ Ж.К. Аманжолов, Н.Р. Жолмағамбетов, Ж.Ш. Матаев, Э.Р. Халикова, Д.С. Сыздыкбаева, С.Б. Иманбаева Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті.- Қарағанды: КарМТУ баспасы, 2016.- 172 б.

Қосымша әдебиеттер

• 1. Бурашников Ю.М. Безопасность жизнедеятельности. Охрана труда на предприятиях пищевых производств / Ю.М. Бурашников. - СПб.: Гиорд, 2007. – 416 2. Бурашников Ю.М. Охрана труда в пищевой промышленности, общественном питании и торговле / Ю.М. Бурашников. - М.: Academia, 2018. 3. Васильев, Н.Е. Охрана труда на железнодорожном транспорте: Учебное пособие / Н.Е. Васильев. - М.: Academia, 2018 4. Воронкова, Л.Б. Охрана труда в нефтехимической промышленности: Учебное пособие для студентов учреждений среднего профессионального образования / Л.Б. Воронкова, Е.Н. Тароева. - М.: ИЦ Академия, 2012 5. Графкина, М.В. Охрана труда. Автомобильный транспорт: Учебник / М.В. Графкина. - М.: Academia, 2014 6 Минько, В.М. Охрана труда в машиностроении: Учебник / В.М. Минько. - М.: Academia, 2016. 273с. 6. Аманжолов Ж. , Охрана труда и техника безопасности; Астана : Фолиант,2011 8 Арустамов Э.А. Безопасность жизнедеятельности:Учебник для студентов высшего профессионального заведения-М.: Академия, 2008. 7 Аипов А.К., Охрана труда и безопасность жизнедеятельности; Учебное пособие,-Астана: Каз.УЭФМТ, 2013 10 Даумова Г.К. Еңбекті қорғау: оқу құралы. - Өскемен: ШҚМТУ, 2017. -134 б. 11 Аманжолов Ж., Охрана труда и техника безопасности: Учебное пособие. 2-ое издание. -Астана: Фолиант, 2011. -440 с. 12 Нурбаева Н.А. Еңбекті қорғау пәнінен зертханалық пракикум: оқу құралы - Өскемен: ШҚМТУ, 2010. - 88 б.