Энергиямен қамтамасыз ету

Сипаттама: Пән студенттерде жылумен жабдықтау және электрмен жабдықтау жүйелерін жобалау және пайдалану үшін білім мен дағдыларды қалыптастырады. Пән объектілерді жылу және электр энергиясымен қамтамасыз ету, соның ішінде жылыту, желдету, кондиционерлеу, сондай-ақ энергия тиімділігін ескере отырып, энергетикалық жүйелерді құру және оңтайландыру мәселелерін қамтиды. Нәтижесінде студенттер негізгі және мамандандырылған Білім мен заманауи әдістерді қолдана отырып, кешенді зерттеулер жүргізе алады, энергия жүктемелерін есептей алады, энергиямен жабдықтау жүйелерінің тиімділігін жобалай және бағалай алады

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Жылу техникасының теориялық негіздері

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	емтихан

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Студенттерде өнеркәсіптік, тұрғын үй және инфрақұрылымдық нысандардың энергиямен жабдықтау жүйелерінің жұмыс істеу қағидаттарын түсіну, оларды жобалау, пайдалану және оңтайландыру үшін қажетті теориялық білім мен практикалық дағдыларды қалыптастыру, сондай-ақ энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдалануымен байланысты инженерлік міндеттерді шешуге дайындықты қамтамасыз ету.

Міндет

• Студенттердің энергиямен жабдықтау жүйелерін талдау, жобалау, пайдалану және басқару негіздері мен әдістерін меңгеруін қамтамасыз ету, сондай-ақ алынған білімді өнеркәсіптік, тұрғын үй және инфрақұрылымдық нысандардың сенімді әрі тиімді энергиямен жабдықталуын қамтамасыз етуге байланысты инженерлік мәселелерді шешуде қолдану қабілетін дамыту.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Өлшеулер мен байқаулар жүргізу, және шолулар, баяндамалар мен ғылыми мақалалардың жасау үшін деректер дайындау, ғылыми-зерттеу сипаттамаларын құру. Энергия үнемдеу саласындағы құқықтық және нормативтік базаны , энергия үнемдейтін технологиялардың түрлерін және жылу мен электр энергиясын өндіру, бөлу және пайдалану жабдықтардын энергия тиімділігін арттыру әдістерін білу

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Энергия үнемдейтін технологияларды енгізу үшін стандартты рәсімдер туралы есептеулерді орындау және нәтижелерін талдау мүмкіндігіне ие болу

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Экологиялық қауіпсіздікті өндірісте сақтау, өндірісте энерго-ресурс қорғау іс-шараларына және экоқорғау шараларын іске асыру жобаларына қатысу

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Жұмыс орнын техникалық қамтамассыз ету, технологиялық өндіріске, техникалық қауіпсіздік нормаларымен және өндірістік санитарияға сәйкес технологиялық құрылғыларды орналастыру

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Өндірістік аудандарда технологияық үдерістерді менеджмент сапасына сайкес құжаттарды дайындау және экологиялық, энергетикалық қауіпсіздікті қадағалау, өндірісте знерго және ресурс қорғау шараларын жобалап , іске асыру. Жылуэнергеткалық қондырғылардың нормативтик және нақты көрсеткіштеріне талдау және есеп жүргізу

Оқыту әдістері

1. Кредиттік оқыту технологиясы жағдайында сабақтар негізінен белсенді және шығармашылық формада жүргізілуі керек. Оқушылардың білімді іздестіруге және басқаруға, есептерді өз бетінше шешуге тәжірибе жинауға қатысуға ықпал ететін тиімді педагогикалық әдістер мен технологиялардың ішінде мыналарды атап өткен жөн: - проблемалық және жобалық-бағытталған оқыту технологиясы; - оқу-зерттеу қызметінің технологиялары; - коммуникациялық технологиялар (пікірталас, пресс-конференция, ми шабуылы, пікірсайыс және басқа белсенді нысандар мен әдістер); - жағдай әдісі (жағдайды талдау); - студенттер іскерлік, рөлдік, имитациялық ойындарға қатысатын ойын технологиясы; - ақпараттық және коммуникациялық (оның ішінде қашықтықтан оқыту) технологиялар.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг	Тәжірибелік жұмыс №1 «Технологиялық жабдықты пайдалану үшін шартты және бастапқы отын бірліктеріне энергия ресурстарына қажеттілікті анықтау».	0-100
	Тәжірибелік жұмыс №2 «Жылу энергиясын пайдалану тиімділігінің негізгі критерийлері».
	Тәжірибелік жұмыс №3 «Өнеркәсіптік кәсіпорындар мен жылуды пайдаланатын қондырғылардағы энергияны үнемдеу әлеуетін бағалау».
	Тәжірибелік жұмыс №4 «Жылу энергиясын өндіру және таратудағы типтік энергия үнемдеу шаралары, олардың тиімділігін бағалау».
	№1 СӨЖ «Энергияны тұтынудың әртүрлі секторлары, кәсіпорындар, ұйымдар, ғимараттар, жабдықтар, технологиялық процесс (жеке немесе ұжымдық) үшін энергия тиімділігін арттыру бағдарламасын әзірлеу – 1 кезең»
	№2 СӨЖ «Энергияны тұтынудың әртүрлі секторлары, кәсіпорындар, ұйымдар, ғимараттар, жабдықтар, технологиялық процесс (жеке немесе ұжымдық) үшін энергия тиімділігін арттыру бағдарламасын әзірлеу – 2 кезең»
	№3 СӨЖ«Энергия үнемдейтін жабдықты жобалау әдістері»
	Аралық бақылау №1
2  рейтинг	Тәжірибелік жұмыс №5 «Технологиялық процестердегі типтік энергия үнемдеу шаралары, олардың тиімділігін бағалау».	0-100
	Тәжірибелік жұмыс №6 «Энергияны үнемдейтін шараның өтелу мерзімін анықтау, мысалы, қыздыру шамдарын энергия үнемдейтін шамдарға ауыстыру»
	Тәжірибелік жұмыс №7 «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтағы энергияны үнемдеудің типтік шаралары, олардың тиімділігін бағалау».
	Тәжірибелік жұмыс №8 «Өнеркәсіптік кәсіпорынның энергетикалық паспорты».
	№4 СӨЖ «Қазіргі заманғы энергия тиімді жабдықтар»
	№5 СӨЖ «Энергия есебін автоматтандырудың заманауи құралдарын қолдану»
	№6 СӨЖ «Энергетикалық жабдықтың энергия тиімділігінің көрсеткіштерін зерттеу (өндірістегі)»
	№2 аралық бақылау
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз
Бақылау сұрақтары бойынша әңгімелесу	жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді	ол күшті теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, логикалық және дәйекті түрде мәнін, құбылыстары мен процестерін түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өз бетінше немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді	Таяз теориялық білімін көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдауда нашар қалыптасқан дағдыларды көрсетеді, дәлелді қорытындылар жасау және мысалдар келтіру қабілеті жеткіліксіз, монологтық сөйлеуде, терминологияда, логикалық және баяндау жүйелілігін жеткіліксіз меңгереді, түзету арқылы ғана түзетілетін қателер жібереді. мұғалім.	Пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен процестерді талдау дағдыларының қалыптаспағанын көрсетеді, дәлелді қорытындылар жасауды және мысалдар келтіруді білмейді, монологтық сөйлеуді нашар меңгереді, терминологияны білмейді, логикалық және жүйелілік жетіспеушілігін көрсетеді презентация, мұғалімнің түзетуімен де түзете алмайтын қателіктер жібереді, сабақта жауап беруден бас тартады
Практикалық (семинар) сабақтарында жұмыс	талап етілетін әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және дәл толтырады; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарға нақты анықтама беріп, түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдануды біледі; оқытылатын және бұрын оқытылатын материал арасында, сондай-ақ басқа пәндерді оқуда алған материалмен байланыс орната алады.	«5» деген баға талаптарын орындады, бірақ 2-3 кемшілік жіберді. Студенттің сұрақтарға жауабы 5-жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ білімді жаңа жағдайда қолданбай, бұрын оқыған материалмен және басқа пәндерді оқуда үйренген материалмен байланысын қолданбай беріледі; Бір қате немесе екіден көп кемшілік жіберілсе, оқушы оны өз бетінше немесе мұғалімнің азғантай көмегі арқылы түзете алады.	жұмысты толық орындамаған, бірақ дұрыс нәтижелер мен қорытындыларды алуға мүмкіндік беретін практикалық жұмыс көлемінің 50% кем емес; Жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде студент сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта курс сұрақтарын меңгеруде бағдарламалық материалды одан әрі меңгеруге кедергі келтірмейтін кейбір мәселелер туындайды; бір өрескел қатеден және екі олқылықтан артық емес.	жұмысты толық аяқтамады немесе жұмыстың аяқталған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде бағдарлама талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 балл алу үшін қажет мөлшерден көп қателер мен кемшіліктер жіберді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды.
Аралық бақылауға арналған тест түріндегі тапсырмалар	100-90% дұрыс жауаптар	89-70% дұрыс жауаптар	69-50% дұрыс жауаптар	49-0% дұрыс жауаптар

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Энергиямен жабдықтауға кіріспе: жалпы ұғымдар мен пәннің міндеттері
• Энергияның негізгі түрлері мен көздері
• Энергияның түрлері және көздері
• Энергияның түрлері және көздері
• Өнеркәсіп салаларындағы энергияны үнемдеу
• Жылу технологиясындағы энергия үнемдеу
• Энергияны қайта пайдалану технологиясы және оны қалдықсыз пайдалану
• Есептер мен қондырғыларда жылуды үнемдеуді қолдану
• Жылу көздерін қайта құру негізінде энергия өндіру
• Қалдықсыз технологиялар және қайталама энергетикалық ресурстарды пайдалану
• Энергия үнемдеудегі энергия аудиті
• Дәстүрлі емес энергия көздерін пайдалану
• Энергияны тұтынуды бақылау және реттеу
• Пассивті энергияны үнемдеу әдістері мен құралдары
• Жылумен жабдықтау жүйелеріндегі энергияны үнемдеу

Негізгі әдебиет

• учеб. пособие / Р.Р. Байтасов. - СПб.: Лань, 2019.
• Теплотехника: учебное пособие / А.В. Гдалев [и др.].. — Саратов: Научная книга, 2019.
• Степанов В.С. Потенциал и резервы энергосбережения в промышленности. - Новосибирск: СОАН, 2019.
• Промышленная теплоэнергетика и теплотехника. Справочник/Под общ.ред. В.А.Григорьева и В.М.Зорина. М.Энергия 2019 г.
• Основы энергосбережения: учеб. пособие / Р.Р. Байтасов. - СПб.: Лань, 2019. Т
• Теплотехника: учебное пособие / А.В. Гдалев [и др.].. — Саратов: Научная книга, 2019.
• Степанов В.С. Потенциал и резервы энергосбережения в промышленности. - Новосибирск: СОАН, 2019.
• Промышленная теплоэнергетика и теплотехника. Справочник/Под общ.ред. В.А.Григорьева и В.М.Зорина. М.Энергия 2019 г.

Қосымша әдебиеттер

• Сибикин, Ю. Д. Технология энергосбережения : учебник / Ю. Д. Сибикин, М. Ю.Сибикин. - Москва : Форум : ИНФРА-М, 2006. - 346 с.
• Борисова Н.Г. Энергосбережение и использование нетрадиционных источников энергии: Конспект лекций. – Алматы: АИЭС, 2003.-76с.
• Беляев В.М., Ивашин В.В. Основы энергосбережения: учебно-методический комплекс. – Мн. : Изд-во МИУ, 2004. – 111 с.