Қосалқы шаруашылық, жабдықтарды пайдалану және жөндеу

Сипаттама: Шанаптық және қойма шаруашылықтары. Зауыт ішіндегі көлік. Қоректендіргіштер, конвейерлер, гидравликалық және пневматикалық көлік, есептеу ерекшелігі. Жүк көтергіш машиналардың типтері, керекті санын есептеу. Сумен қамтамасыз ету және канализация. Реагенттер шаруашылығы. Өнеркәсіпті ауамен қамтамасыз ету. Байыту кәсіпорнына шикізат пен материалдарды жеткізуші көлік.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Минералды шикізатты байыту және өңдеу негіздері

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	Жазбаша емтихан.

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Маманның әрі қарайғы практикалық қызметінде тікелей шарлауға мүмкіндік беретін теориялық базаны қамтамасыз ету.

Міндет

• Студенттер сумен жабдықтау, кәріз және желдету жүйелерінің өзін-өзі есептеу дағдыларын, көтеру машиналарының, тасымалдау жабдықтарының қажетті санын есептеу мен таңдау дағдыларын меңгеруі тиіс.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Байыту фабрикалардың көмекші қызметтердің рөлін білу және түсіну.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Алынған білім негізінде шикізат пен өнімді тасымалдауға қажетті көлікті таңдай білу, негізгі өндірістердің жұмысын қамтамасыз ету үшін қосалқы қызметтерді таңдау.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Оқыту барысында студенттер байыту фабриканың негізгі өндірістің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етуде қосалқы қызметтерді қолдану туралы тұрақты түсініктерді қалыптастырады.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Пайдалы қазбаларды өңдеуде іргелі және соңғы жетістіктерді қолдану мүмкіндігі. Пәнді оқу барысында алған білімдерін кәсіби қызметте қолдана білу, практикалық жұмыстарды орындауда заманауи ақпараттық технологияларды қолдану.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Алынған білімдерге сүйене отырып, қажетті көлік құрал -жабдықтарын, процесс үшін су мен ауа мөлшерін таңдай білу, процесске қосылатын реагенттердің мөлшерін есептеу.

Оқыту әдістері

Пән бойынша дәрістер мен практикалық жұмыстарды жүргізу байыту фабрикаларының қосалқы қызметтерінің қолданыстағы жабдықтарын зерттеуге негізделген.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг	Практикалық жұмыс 1	0-100
	Практикалық жұмыс 2
	Сынақ
2  рейтинг	Практикалық жұмыс 3	0-100
	Практикалық жұмыс 4
	Сынақ
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз
Бақылау мәселелері бойынша сұхбаттасу	жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді	ол күшті теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, логикалық және дәйекті түрде мәнін, құбылыстары мен процестерін түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өз бетінше немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жіберед	ол таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдаудың нашар қалыптасқан дағдыларын, дәлелді қорытынды жасай алмайтындығын және мысалдар келтіре алмайтындығын көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жете білмейді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді.	пәннің теориялық негіздерін білме-гендігін, құбылыс-тар мен процес-терді талдаудың қалыптаспаған дағдыларын көр-сетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, моно-логиялық сөйлеуді нашар меңгерген-дігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презен-тацияның қисын-дылығы мен дәй-ектілігінің жоқты-ғын көрсетеді, тіп-ті мұғалім түзете алмайтын қателік-тер жібереді, са-баққа жауап бе-руден бас тартады
Практикалық (семинарлық) сабақтарда жұмыс істеу	қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде ол сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдана алады; зерттелген және бұрын зерттелген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде алынған материал арасында байланыс орната алады.	қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшіліктер жіберілді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5-ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ жаңа жағдайда білімді қолданбай, бұрын зерттелген материалмен және басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен байланысты пайдаланбай беріледі; бір қателік немесе екіден көп емес кемшілік жіберілді, білім алушы оларды дербес немесе оқытушының аздаған көмегі арқылы түзете алады.	жұмысты толық орындамады немесе жұмыс-тың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытын-ды жасауға мүм-кіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдар-ламаның талапта-рына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды мең-гермегендігін көрсетеді; 3 ба-ғалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақ-тардың ешқайсы-сына жауап бере алмайды.50% - ы, бұл дұрыс нәти-желер мен қоры-тындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысын-да қателіктер жі-берілді. Сұрақ-тарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс тү-сінеді, бірақ жау-апта бағдарлама-лық материалды одан әрі игеруге кедергі келтір-мейтін курс сұ-рақтарын игеруде жекелеген проб-лемалар бар; бір өрескел қателік пен екі кемші-ліктен артық емес жіберілді.	жұмысты толық орындамады немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды.

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе
• Қоректендіргіштер, олардың жіктелуі
• Айналмалы қоректендіргіштер
• Қойма шаруашылығы
• Қабылдау құрылғылары және тиеу шаруашылығы
• Тасымалданатын материалдардың сипаттамасы
• Байыту фабрикаларыныңкөлігі
• Конвейерлер, олардың жіктелуі
• Тақташа және ысырма конвейерлер
• Бұрандалы конвейерлер
• Арқанды көлік
• Гидравликалық көлік
• Пневматикалық көлік
• Байыту фабрикаларын сумен қамтамасыз ету
• Байыту фабрикаларының канализациясы

Негізгі әдебиет

• 1. В.Г. Самойлик, А.Н. Корчевский. Обогащение руд цветных металлов: учеб. пособие. - М.: ИНФРА-Инженерия, 2024. - 284 с. 2. В.Г. Самойлик. Пылегазоочистка при обработке полезных ископаемых: учеб. пособие. - М.: ИНФРА-Инженерия, 2023. - 252 с. 3. Обезвоживание продуктов обогащения полезных ископаемых: учеб. пособие / В.Г. Науменко, В.Г. Самойлик, Н.А. Звягинцева, Е.И. Назимко. - М.: Инфра-Инженерия, 2023. - 152 с. 4. Процессы и аппараты химической технологии. Курсовое проектирование. Примеры расчетов: учеб. пособие / С.Р. Рузанов, С.И. Смирнов, А.М. Петровский. - М.: ИНФРА-Инженерия, 2024. - 248 с. 5. Комплексная переработка вторичных минеральных ресурсов: учеб. пособие / В.Г. Самойлик, А.Н. Корчевский. - М.: ИНФРА-Инженерия, 2024. - 296 с.

Қосымша әдебиеттер

• 1. Переработка, обогащение и комплексное использование твердых полезных ископаемых: Учеб. для ВУЗов / А.А. Абрамов. Т.1 : Обогатительные процессы и аппараты / А.А. Абрамов . - М.: МГГУ, 2001. - 470 с. 2. Гидротранспортные системы горнодобывающих предприятий: учеб. пособие для ВУЗов / Л.А. Пучков, О.В. Михеев, С.П. Казаков и др. - 2-е изд. , стер. - М.: МГГУ, 2001. - 144 c. 3. Шестопалов К.К. Подъемно-транспортные, строительные и дорожные машины и оборудование: Учеб. пособие / К.К. Шестопалов. - М.: Мастерство, 2002. - 319 c. 4. Гончаров С.А. Перемещение и складирование горной массы: Учеб. для вузов / С.А. Гончаров. - 2-е изд. - М.: Изд-во МГГУ, 2000. - 285 с. 5. Александров М.П. Грузоподъемные машины: Учебник / М.П. Александров. - М.: МГТУ им. Баумана: Высш. шк., 2000. - 551 c.