Мәдениеттану

Сипаттама: ХХ ғасырда гуманитарлық теория адамның және оның өмірлік құбылыстары, ең алдымен мәдениетті жан-жақты зертеуін қажет етті. Жергілікті әртүрлілікті тез арада кеңейтетін элемент ретінде ұлттық ерекшеліктің өсуі мәдениеттер бағыныштылығының жаңа тұжырымдамасын туғызды. Қоғамның жаңа түрінде мәдениетті басқару шешімдеріне негізделген мемлекеттік саясаттың саласы ретінде жүйелі түрде талдауды қажеттілігі қалыптастасуда.

Кредиттер саны: 2

Пререквизиты:

• Адам. Қоғам. Құқық. Мектеп курсы

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	15
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	15
СӨЖ	15
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	жазбаша (билет бойынша)

Компонент: Міндетті компонент

Цикл: Жалпы білімдік пәндер

Мақсат

• «Болашаққа бағдар: қоғамдық сананың жаңғыруы» мемлекеттік бағдарламасында айқындалған қоғамдық сананы жаңғырту міндеттерін шешу мәнмәтінінде білім алушылардың әлеуметтік-гуманитарлық дүниетанымын қалыптастыру.

Міндет

• - студенттердің мәдени ақпарат алудың негізгі көздері мен әдістерін игеру; - мәдени білімді кәсіптік қызметте пайдалану дағдыларын үйрету; - сыни ойлау дағдыларын қалыптастыру және оны практикада қолдану мүмкіндігі.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• - талдау кезінде мәдениеттанудың негізгі әдістерің жүйелік түсінікті көрсету;

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• - алынған мәдениеттанулық біліміне сүйене отырып өз ұсыныстар мен дағдылар ретіңде түсіндіру;

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• - Ел, аймақ, қала және т. б. деңгейінде болып жатқан мәдени процестерді сын тұрғысынан талдау, бағалау және синтездеу; - қазақстандық қоғамда жаңарудағы мәдени институттардың мәнмәтінінде олардың рӛлінің ерекшеліктеріне талдау жасай алу.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• - коммуникативтік міндеттерді шешу үшін заманауи техникалық құралдар мен ақпараттық технологияларды қолдану.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• - кәсіби әлеуметтегі, сонымен қатар, қоғамдағы шиеленістерді шешуде бағдарламалар жасай алу; - әлеуметтік маңызы бар мәселелер бойынша өз пікірін дұрыс білдіре және дәлелді түрде қорғай білу.

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді - интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: атқарушы (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу); - берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру; - ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар); - іздеу-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі); - оқу міндеттерін шешу.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг	Семинарлар	0-100
	Өздік жұмыс
	аралық тестілеу
2  рейтинг	Семинарлар	0-100
	Өздік жұмыс
	аралық тестілеу
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз
жазбаша сауалнама	Барлық теориялық сұрақтарға дұрыс және толық жауаптар берілді; Материал логикалық дәйектілікті сақтай отырып, сауатты баяндалды; шығармашылық қабілеттері көрсетілді.	Барлық теориялық сұрақтарға дұрыс, бірақ толық емес жауаптар берілді, елеусіз қателіктер немесе дәлсіздіктер жіберілді; практикалық тапсырма орындалды, бірақ шамалы қателік жіберілді; Материал логикалық дәйектілікті сақтай отырып, дұрыс баяндалды.	Теориялық сұрақтарға жауаптар негізінен дұрыс, бірақ толық емес, тұжырымдардағы дәлсіздіктер мен логикалық қателіктер жіберілді; практикалық тапсырма толық орындалмады; Материал дұрыс баяндалған, бірақ логикалық реттілік бұзылған.	Теориялық сұрақтарға жауаптар өрескел қателіктерден тұрады; практикалық тапсырма орындалмады; жауаптың презентациясында грамматикалық, терминологиялық қателіктер жіберілді, логикалық реттілік бұзылды.
ауызша сауалнама	Барлық теориялық сұрақтарға дұрыс және толық жауаптар берілді; Материал логикалық дәйектілікті сақтай отырып, сауатты баяндалды; шығармашылық қабілеттері көрсетілді.	Барлық теориялық сұрақтарға дұрыс, бірақ толық емес жауаптар берілді, елеусіз қателіктер немесе дәлсіздіктер жіберілді; практикалық тапсырма орындалды, бірақ шамалы қателік жіберілді; Материал логикалық дәйектілікті сақтай отырып, дұрыс баяндалды.	Теориялық сұрақтарға жауаптар негізінен дұрыс, бірақ толық емес, тұжырымдардағы дәлсіздіктер мен логикалық қателіктер жіберілді; практикалық тапсырма толық орындалмады; Материал дұрыс баяндалған, бірақ логикалық реттілік бұзылған.	Теориялық сұрақтарға жауаптар өрескел қателіктерден тұрады; практикалық тапсырма орындалмады; жауаптың презентациясында грамматикалық, терминологиялық қателіктер жіберілді, логикалық реттілік бұзылды.
тестілеу	сұрақтарға 90-100 % дұрыс жауап бар	сұрақтарға 70-89 % дұрыс жауап бар	сұрақтарға 50-69 % дұрыс жауап бар	сұрақтарға 00-49 % дұрыс жауап бар

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Мәдениет морфологиясы
• Мәдениет тілі
• Мәдениет семиотикасы
• Мәдениет анатомиясы
• Қазақстан көшпелілерінің мәдениеті
• Арғытүркілердің мәдени мұрасы
• Орталық Азияның ортағасырлық мәдениеті
• Түркілердің мәдени мұрасы
• Қазақ мәдениетінің қалыптасуы
• XVIII ғ
• ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті
• Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті
• Әлем халықтарының мәдениеті
• Қазақстан этникалық топтарының мәдениеті
• «Мәдени мұра» Мемлекеттік Бағдарламасы мәдени саясат саласы ретінде

Негізгі әдебиет

• 1. Назарбаев Н.А. «Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания». – Астана, Ак Орда, 2017 / http://www.akorda.kz/ru 2. Назарбаев Н.А. «Взгляд в будущее». – Астана, 2017. 3. Габитов Т.Х. Культурология/ КазНУ, Алматы, 2019 4. Барнард Алан. «Антропология тарихы мен теориясы»/пер. на каз.яз. Под руков. Кульсариева А.Т., Масалимова А.Р. – А., 2017. 5. Молтобарова К.И. «Мәдениеттану». - А, 2018. 6. Юрий Лотман “Semiosphera” , Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2019. Янсон Торе “The history of Language” , Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2019. 7. Гомбрих Эрнст “The History of Art” , Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2019. 8. Клаус Шваб «Төртінші индустриялық революция» (The Fourth Industrial Revolution). – Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2018. – 200 б. 9. Светлана Тер-Минасова «Тіл және мәдениетаралық коммуникация» (Язык и межкультурная коммуникация). – Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2018. – 320 б. 10. Патрисия Уоллейс «Интернет психологиясы», (Psychology the internet) Алматы, 2019, - 392 б. 11. Пинкер Стивен «Тіл – инстинкт», (The Language instinct), Алматы, 2019 – 576 б. 12. Ли Энн Пек, Гай С. Рил “Media etics at works”, Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2019.

Қосымша әдебиеттер

• 1. «Всеобщая история живописи». – М., ЭКСМО, 2010. 2. «Аль-Фараби социально-этические трактаты». – Алма-Ата, 1972. 3. Ғабитов Т.Х. «Қазақ мәдениетінің тарихы: оқу құралы». – Алматы: Қазақ университеті, 2016. Габитов Т.Х., Муталипов Ж., Кулсариева А. «Культурология». - Алматы, Раритет, 2008. 4. Курмангалиева Г.К., Нысанбаев А.Н., Соловьева Г.Г., Сейтахметова Л.Н. «Наследие аль-Фараби и современная философия взаимопонимания». – Алматы. 2011 5. Нуржанов Б.Г., Ержанова А.М. «Культурология». - Алматы, 2011. 6. Крадин Н.Н. Кочевники Евразии, Алматы, 2007 7. Бейсенова Г.А. «Проблемы глобализации и идентичности» – А., Print, 2009. 8. Бейсенова Г.А. «Проблемы образовательного знания в диспозитиве культуры». – Алматы: Искандер, 2005. 9. Габитов Т.Х. «Казахи: Опыт культурологического анализа». – Saarbrьcken: Germany Academic Publishing GmbH & Co. Кg lap lambert. - Heinrich-Bцcking-Str. 6-8, 66121. - KG LAP LAMBERT, ГЕРМАНИЯ, 2012. 10. Габитов Т.Х., Абдигалиева Г.К., Исмагамбетова З.Н. «Философия культуры»: Учебник для студентов вузов и колледжей. – Алматы: Эверо, 2013 11. Ғабитов Т.Х., Затов Қ. «Қазақ мәдениетінің рухани кеңістігі». - Алматы: Раритет, 2013. 12. Tursun Gabitov. «Actual Problems of Kazakh Culture. Kazakh Culture Challenges». - Саарбрюкен: Ламберт. - Publishing, 2016. 13. Горбатов А.В., Михайлов Ю.И. «Древние цивилизации». - М., 2009. 14. Баласагуни Ю. «Благодатное знание / пер. С.Н. Иванова». – М., 1983. 15. Жолдубаева А.К. «Культурология: практикум». - Алматы: Казну им.аль-Фараби, 2014. 16. «История культурологии под ред. Огурцова А.П». - М., Гардарики, 2006. 17. Каиржанова А. Palaeoturcica. «Мир древних тюрков». – Алматы, 1999. 18. Ақатай С.Н. Древние культы и традиционная культура казахского 19. народа: монография; Тарихи мақалалар. Қайта басылған. 20. – Алматы, 2011. – 424-б. 21. Кондыбаев С. Введение в казахскую мифологию. – Алматы. 1999. 22. Малов С.Е. «Памятники древнетюркской письменности». – М-Л, 1951. 23. Маргулан А. «Бегазы-дандыбаевская культура Центрального Казахстана». - Алма- Ата, 1979. 24. Масалимова А.Р. «Культура и цивилизация». – А., 2005. 25. Махмуд аль-Кашгари «Дивани Лугат ат-Турк» / М. Ауэзова. – Алматы, 2005. 26. Мирзабекова А.Ш. «Проблема культурной идентичности в социальной философии». – Караганды: Болашак-Баспа, 2006. 27. «Мир ценностей аль-Фараби и аксиология ХХI века». Книга.2. – Алматы, 2006. 28. Молдабеков Ж.Ж. «Қазақтану». - Алматы, 2015. 29. «Наследие аль-Фараби и формирование нового интегрального мировоззрения.коллективная монография»./ под общей редакцией З.К. Шаукенова. – Алматы: 2012. 30. Никонов А.Ю. «Алутун билиг. Тенгрианство». – Алматы. 2000. 31. Нуржанов Б.Г. «Модерн. Постмодерн. Культура». – Алматы, 2012. 32. Ильина Е.А., Буров М.Е. Культурология: Конспект лекций. - М.; МИЭМП, 2005. – 104 стр. 33. Тимошинов В.И. Культурология:Казахстан-Евразия-Восток-Запад/Алматы, 2003